بزرگ شدن طحال به دلایل مختلفی رخ می‌دهد از جمله عفونت، بیماری‌های خونی، مشکلات ژنتیکی و برخی بیماری‌های دیگر که می‌تواند این عضو را بزرگ کند. بزرگ شدن طحال معمولاٌ بدون علائم بارز دربدن اتفاق می‌افتد و عده زیادی از بیماران از مشکل خود مطلع نیستند.

طحال یکی از ارگان‌های حیاتی در سیستم لنفاوی بدن انسان است ومانند یک نگهبان بدن را از عفونت‌ها و ابتلا به بیماری‌های ویروسی حفظ می‌کند. این عضو از بدن مسئول تولید آنتی بادی برای مقابله در برابر میکروب‌ها وباکتری‌ها است، همچنین به تمیز نگه داشتن خون، حمل و نقل و متعادل سازی سطح مایعات بدن، حفظ پلاکت‌های خون و خارج کردن مواد سمی و گلبول‌های مرده از خون می‌پردازد.

 طحال با تولید دو ماده ضروری فاگوسیت‌ها و لنفوسیت‌ها که هر دو از گروه سلول‌های سفید خونی هستند با ابتلای انسان به بسیاری از بیماری‌ها و عفونت‌ها مقابله می‌کند.

 بزرگ شدن طحال به نام بیماری اسپلنومگالی شناخته می‌شود و نشان دهنده فعالیت شدید سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عوامل تهدید کننده حیات است، اما این کار را به اشتباه انجام می‌دهد و سبب بزرگ شدن طحال شده است.

کارشناسان طب سنتی اعتقاد دارند مصرف برخی مواد غذایی بویژه خوراکی‌های با طبع سرد، شور و ترش می‌تواند سبب بزرگ شدن طحال و در نهایت آسیب دیدن کبد شود.

بیماری‌های طحال و بزرگ شدن آن می‌تواند سبب ابتلای افراد به انواع عفونت‌ها شود، همچنین انرژی پایین برای فعالیت ها، کمک خونی، بی اشتهایی، افزایش وزن بدن، مشکل در هضم مواد غذایی و نیز جریان خون نامنظم، به همین دلیل افراد باید مراقبت خاصی ازسیستم لنفاوی خود بویژه طحال داشته باشند.

از جمله علائم بزرگ شدن طحال می‌توان موارد زیر را نام برد:

– سوء هاضمه یا احساس ناراحتی گوارشی پس از خوردن مواد غذایی
– احساس درد و حساسیت در اطراف ناحیه طحال، در سمت چپ بالای شکم
– احساس درد در شکم که تا شانه سمت چپ امتداد پیدا می‌کند

– درد هنگام تنفس عمیق

– پایین بودن سطح انرژی

– خستگی مزمن

– زردی پوست بدن بویژه صورت

– کم خونی

– کاهش وزن بدون علت

– عفونت‌های مکرر بویژه در ناحیه گوش، مجاری ادراری، تنفسی و یا عفونت‌های سینوسی

– خونریزی و بروز کبودی به میزان زیاد در بد

افرادی که عادت به ورزش ندارند وقتی تمرینات ورزشی می کنند یا بسرعت می دوند در طرف چپ بدنشان در ناحیه زیر شکم احساس درد می کنند که می تواند خبر از وارد آمدن فشار به طحال بدهد که البته مورد جدی نیست و رفع می شود.

از جمله سایر عوامل و علل بزرگ شدن طحال می‌شود موارد زیر را می‌توان نام برد:

عفونت‌های باکتریایی، ویروس ها، انگل، استفاده ازمواد مخدر، رژیم غذایی سرشار از خوراکی‌های فست فود، تماس با مواد شیمیایی، مواد نگهدارنده، آفت کش ها، ابتلا به برخی سرطان ها، بیماری سیروز کبدی، اختلالات سیستم لنفاوی، واکنش‌های خود ایمنی مانند آرتریت، ضربه‌های فیزیکی به طحال یا آسیب (مانند آسیب‌های ورزشی)، داشتن زخم سالک، ابتلا به مالاریا و مواردی از این دست که عوامل جدید برای بزرگ شدن طحال هستند.

۱- سیروز: بزرگی متوسط تا شدید طحال همراه با سیروز پیشرفته رخ می دهد. یافته های دیررس شامل: زردی، بزرگی کبد، ادم پا، استفراغ خونی و آسیت می باشد. همچنین علائم آنسفالوپاتی کبدی ممکن است رخ دهد مثل: انقباض طولانی و متناوب عضلات، بوی بد تنفس، تکلم بریده بریده و کاهش سطح هوشیاری که ممکن است به سمت اغماء پیشرفت کند. سایر یافته ها شامل: زردی، خارش، افزایش احتمالی خونریزی، بی نظمی های قاعدگی یا تحلیل بیضه، بزرگی پستان و درد شکمی در ربع فوقانی راست شکم می باشد.

۲- اندوکاردیت عفونی (تحت حاد): طحال بزرگ است اما حساس نمی باشد. سوفل جدید یا صدای غیر طبیعی قلبی عروقی در حضور تب علامت اصلی است. سایر یافته ها شامل: بی اشتهایی، رنگ پریدگی، ضعف، تب، تعریق شبانه، خستگی، افزایش تعداد ضربان قلب، کاهش وزن، درد مفاصل، وجود خون در ادرار، گره های اوسلر و ضایعات ژانوی می باشد.

۳- التهاب کبد: بزرگی طحال ممکن است رخ دهد. یافته های اختصاصی شامل: ادرار تیره، مدفوع بی رنگ، بی اشتهایی، ناخوشی، خارش، بزرگی کبد، استفراغ، زردی و خستگی است.

۴- هیستوپلاسموز: بزرگی طحال و کبد رخ می دهد. سایر یافته ها شامل: بزرگی غدد لنفاوی، زردی، تب، بی اشتهایی و علائم و نشانه های کم خونی است.

۵- سرطان خون: بزرگی متوسط تا شدید طحال علامت اولیه است. یافته ها مربوط به لوسمی گرانولوسیتیک مزمن شامل: بزرگی کبد، بزرگی غدد لنفاوی، خستگی، ناخوشی، رنگ پریدگی، تب، تورم لثه، افزایش احتمال خونریزی، کاهش وزن، بی اشتهایی و درد شکم، استخوان و مفاصل وجود دارد. لوسمی حاد ممکن است تنگی نفس، افزایش تعداد ضربان قلب و تپش قلب را ایجاد کند.

۶- لنفوما: بزرگی متوسط تا شدید طحال یک علامت دیررس است. سایر یافته های دیررس شامل: بزرگی کبد، بزرگی بدون درد غدد لنفاوی، تعریق شبانه، تب، خستگی، کاهش وزن، ناخوشی و التهاب پوستی (درماتیت فلسی) همراه با خارش می باشد.

۷- پرکاری طحال (اولیه): بزرگی طحال با کم خونی، کاهش نوتروفیل ها و پلاکت های خون همراه است. درد شکمی در طرف چپ ممکن است رخ دهد. کم خونی با ضعف، خستگی، ناخوشی و رنگ پریدگی همراه است. کاهش شدید نوتروفیل های خون با عفونت های مکرر همراه است. کاهش پلاکت های خون با کبودی آسان یا خود به خودی و خونریزی گسترده همراه است.

۸- منونوکلئوز عفونی: بزرگی طحال یک علامت شایع است که در طول دومین و سومین هفته بیماری خیلی مشخص است. سه علامت اصلی عبارت است از: گلوی زخمی، بزرگی بدون درد غدد لنفاوی گردن و نوسانات درجه حرارت که در عصر به بیشترین میزان خود می رسد. بزرگی کبد، زردی و بثورات ماکولوپاپولر ممکن است ایجاد شود.

۹- سرطان بدخیم لوزالمعده: اگر تومور، سیاهرگ طحالی را تحت فشار قرار دهد، بزرگی متوسط تا شدید طحال ممکن است رخ دهد. سایر یافته های اختصاصی شامل: درد شکمی یا درد پشت، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، کاهش وزن، خونریزی از دستگاه گوارش، زردی، خارش، ضایعات پوستی، بی ثباتی عاطفی، ضعف و خستگی می باشد.

۱۰- پلی سایتمی ورا: بزرگی طحال موجب سیری زودرس، پری شکم و درد ربع فوقانی چپ شکم یا درد جنبی قفسه سینه می شود. همچنین احساس ذهنی بی حسی و سوزن سوزن شدن انگشتان دست و پا، آسیب ذهنی، وزوز گوش، تاری دید یا دو بینی، اختلال میدان بینایی، افزایش فشار خون، خارش، ناراحتی اپیگاستر، کاهش وزن، بزرگی کبد، افزایش احتمال خونریزی و لنگیدن متناوب سایر علائم و نشانه ها می باشد. سایر یافته ها شامل: سردرد، تنگی نفس، غش، سرگیجه، ضعف و خستگی و قرمز مایل به ارغوانی بودن غشای مخاطی دهان می باشد.

۱۱- پارگی طحال: بزرگی طحال ممکن است ناشی از خونریزی با حجم زیاد باشد. سایر یافته ها شامل: درد ربع فوقانی چپ شکم، سفتی و سختی شکم، علامت کِهر و علائم شوک می باشد.

آزمایش خون، انجام سونوگرافی و سی تی اسکن بهترین راه‌ها برای شناسایی مشکل بزرگ شدن طحال هستند.

معمولاً پزشکان انواع راهکارهای درمانی مانند مانند درمان‌های دارویی، تغییر در رژیم غذایی، از بین بردن عوامل عفونت زا و نیز درمان بیماری‌های زمینه‌ای را ابتدا انجام می‌دهند و تنها درصورتی که هیچ چاره‌ای وجود نداشته باشد طحال را با جراحی از بدن خارج می‌کنند.

در بیشتر موارد نیازی به خارج کردن طحال نیست و با اقدامات درمانی بیماری کنترل می‌شود، اما چنانچه پزشک چاره‌ای جز خارج کردن این عضو نداشته باشد فرد باید پس از آن مراقبت دقیقی از سلامت خود انجام دهد، زیرا بدن او نمی‌تواند در برابر بسیاری از بیماری‌ها از خود مقابله کند.

کارشناسان به افرادی که دچار مشکل بزرگ شدن طحال هستند توصیه می‌کنند علاوه بر رعایت رژیم غذایی سالم به طور روزانه ورزش انجام دهند، زیرا این کار باعث بهبود گردش خون و کمک به سلامت طحال می‌شود.