کم کاری تیروئید  ،یکی از رایج ترین مشکلات تیروئیدی است. کم کار کردن و ضعیف بودن غده تیروئید، باعث تولید ناکافی از هورمون های تیروئید می شود که باعث کم کاری تیروئید می شود. این یک بیماری بسیار رایج پزشکی است که به ویژه در زنان مسن پدیدار می شود و همچنین در دوران بارداری. علت های دیگر کم کاری تیروئید، بیماری هشیموتوز، التهاب غده تیروئید، درمان کم کاری تیروئید ، پرتودرمانی در گردن، کمبود ید، بیماری های هیپوفیز ، هیپوتالاموس، عمل جراحی تیروئید ( برداشتن تمام یا بخش بزرگی از تیروئید شما می تواند باعث کاهش تولید هورمون شود) و داروها (به عنوان مثال، لیتیوم که اغلب برای اختلالات روانی استفاده می شود).

در اين حالت غده تيروئيد بي‌كفايت مي‌شود, يعني ديگر قادر نيست به اندازه كافي هورمون‌هاي تيروئيدي توليد نمايد. از هر 100 نفر حدود 2 نفر مبتلا به كم‌كاري تيروئيد هستند. البته درجات خفيف‌تر كم‌كاري تيروئيد شيوع بيشتري دارد. اگر كم‌كاري تيروئيد درمان نشود معمولاً شديدتر شده و شكايات ناشي از آن بيشتر مي‌شود. در اندكي از موارد عوارض تهديد كننده حيات مانند نارسايي قلبي و اغما ديده مي‌شود. كم‌كاري تيروئيد با انجام آزمايش خون شناسايي و به راحتي قابل درمان است.

در چه وضعيت‌هايي ممكن است نياز به دارو افزايش يابد؟

اگـــــر وزن بيمار بيشتر شود, در صورتي كه خانم مبتلا به كم‌كاري تيروئيد باردار شـــــود, بعضي بيماري‌هاي گوارشي كه منجر به اختلال جذب لووتيروكسين مي‌شوند, رژيم غذايي پرفيبر و كلستيرامين (داروي پايين آورنده كلسترول خون), آنتي اسيدهاي حاوي كلسيم يا آلومينيوم يا قرص‌هاي آهن مي‌توانند در جذب لووتيروكسين مشكل ايجاد نمايند. لذا مقدار مصرف لووتيروكسين بايستي در موارد فوق افزايش يابد. و يا در مورد داروها لووتيروكسين در زمان‌هاي ديگري از شبانه‌روز مصرف شود. همچنين داروهاي ضدتشنج و ريفامپين با تسريع دفع لووتيروكسين ممكن است نياز به آن را افزايش دهند.

– فقط همان مقدار از دارو كه توسط پزشك تجويز شده است را مصرف نماييد و هرگز خودسرانه مصرف دارو را كم يا زياد نكنيد.

غده ی تیروئید شما یک غده ی کوچک و پروانه ای شکل است که در انتهای ناحیه ی جلوی گردن شما(درست زیر بر آمدگی حنجره) واقع شده است.

هورمون های مترشحه از غده ی تیروئید تاثیر گسترده ای بر سلامت شما داشته و بر تمام جنبه های متابولیسم بدن تان تاثیر می گذارد. 

به موازات این که غده تیروئید تان بتواند مقادیر متناسب از هورمون های تیروئیدی را آزاد کند عملکرد سیستم بدن تان روال طبیعی و مطلوب می یابد ولی برخی مواقع تیروئید، هورمون های کافی را تولید نمی کند که سبب اختلال در تعادل واکنش های شیمیایی بدن تان می گردد که این حالت تحت عنوان کم کاری تیروئید شناخته می شود.

هورمون های اصلی مترشحه از تیروئید:

غده تیروئید شما دو نوع هورمون اصلی یعنی تیروکسین(T4)  و تری یدو تیرونین(T3 ) را تولید می نماید. این هورمون ها در تنظیم مصرف چربی و کربوهیدرات در بدن اثر دارند و به کنترل درجه حرارت بدن نیز کمک می نمایند. علاوه بر این، همچنین این هورمون ها در کنترل میزان ضربان های قلب دخیل هستند و به تنظیم ساخت و ساز پروتئین در بدن نیز کمک می نمایند.

غده تیروئید همچنین کلسی تونین را که در تنظیم کلسیم خون اثر دارد، ترشح می نماید. میزان آزادسازی تیروکسین و تری یدو تیرونین تحت کنترل غده هیپوفیز و هیپوتالاموس است (ناحیه ای در انتهای مغز که به مشابه یک ترموستات و تنظیم کننده برای کل سیستم بدن می باشد). رسیدن سیگنال های هیپوتالاموس به غده هیپوفیز منجر به ترشح هورمونی تحت عنوان هورمون محرک تیروئید (TSH) می گردد و سپس TSH از غده هیپوفیز آزاد می شود و مقدار  TSHآزاد شده به میزان تیروکسین و تری یدو تیرونین موجود در خون شما بستگی دارد. در نهایت غده تیروئید بر اساس مقادیر TSH دریافتی، تولید هورمون هایش را تنظیم می نماید.

اگر چه پروسه مذکور اغلب به خوبی کار می کند ولی برخی اوقات تیروئید در تولید مقادیر کافی از هورمون ها ناتوان است.

کم کاری تیروئید ممکن است ناشی از عارضه های مختلفی به شرح زیر باشد:

* بیماری اتوایمیون (تیروئید هاشیموتو):

این عارضه رایج ترین علت بیماری کم کاری تیروئید است. اختلالات اتوایمیون وقتی ظهور می کند که سیستم ایمنی شما آنتی بادی هایی را بر علیه بافت های بدن تان ترشح نماید. برخی مواقع این پروسه شامل غده تیروئید نیز می گردد. دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که چرا بدن آنتی بادی هایی را بر علیه خودش ترشح می کند و علت دقیق بیماری های اتوایمیون ناشناخته است. برخی چنین تصور می کنند که ممکن است یک ویروس یا باکتری محرک ایجاد چنین عکس العملی گردد و برخی دیگر معتقدند که ممکن است تاریخچه ژنتیکی در این امر سهیم باشد. به احتمال زیاد بیش از یک عامل در ظهور بیماری های اتوایمیون نقش دارند و چنان چه بیماری کم کاری تیروئید اتوایمیون ایجاد گردد آنتی بادی ها، توانایی تیروئید برای تولید مکفی هورمون ها را مختل می سازند.

– در صورتي كه علامي دال بر كم‌كاري يا پركاري تيروئيد احساس مي‌كنيد با پزشك خود تماس بگيريد.

– جهت حصول اطمينان از اين كه كم‌كاري تيروئيد شما به خوبي تحت كنترل باقي مانده است در فواصل تعيين شده به پزشك خود مراجعه كنيد.

-خوشحال باشيد كه بيماري شما مهم ولي به راحتي قابل درمان است. با مصرف مرتب دارو و مراجعه به هنگام با يك فرد سالم تفاوتي نخواهيد داشت.

تفسیر نتیجه آزمایش تیروئید:

1. آیا TSH شما در محدوده طبیعی است؟ 

آزمایش اولی که بسیاری از پزشکان برای مطلع شدن از عملکرد تیروئید تجویز می کنند ، آزمایش TSH مخفف “هورمون تحریک کننده” است. TSH توسط غده هیپوفیز ترشح می شود و میزان هورمون تیروئید، سنتز و انتشار آن به داخل بدن را تعیین می کند.

TSH با تحریک تیروئید سبب تولید و انتشار هورمون T4 و T3 می شود.

مقدار طبیعی TSH بین 0.4 – 4.0 mIU / L است و اگر مقدار TSH شما در این اندازه است عملکرد آن طبیعی است با این حال، اگر در آزمایشان مقدار TSH نرمال باشد باز هم نمی توان مشکلات تیروئید را رد کرد. حداکثر نرمال TSH نشان دهنده تکامل مشکلات بالقوه تیروئید است.

اگر پزشک گمان کند که شما ممکن است یک مشکل تیروئید داشته باشید دو یا چند آزمایش برای شناسایی و تشخیص تجویز می کند حتی اگر TSH شما طبیعی باشد.