غارنوردی از جذاب ترین و البته پر خطرترین نمونه های گشت و گذار و ماجراجویی در طبیعت است. در زمینه ی گردشگری و سفر غارنوردی فعالیتی جدید در ایران محسوب می شود و طرفداران بسیاری جذب نموده است. غارنوردان در دو سطح مبتدی و حرفه ای به فعالیت می پردازند.

غارنوردان اغلب بسیاری از کوهنوردان هستند که اکتشاف غارهای جدید یکی از جذاب ترین بخش های این فعالیت برای غارنوردان  میباشد.

غارهای زیادی در ایران وجود دارد که برای بازدید گردشگران آماده سازی شده اند و از طرف مردم عادی نیز مورد استقبال قرار می گیرند. برای بازدید از این غارها حتما نباید غارنورد یا کوهنورد باشید. غار قوری قلعه ، غار کرفتو ، غار علیصدر همدان از دسته هستند.

اگر قصد دارید تا این رشته را به صورت حرفه ای دنبال کنید و اشتیاق عبور از میان غارهای صعب العبو را دارید؛ علاوه بر تهیه ی تجهیزات لازم، حرفه ای و تخصصی باید مهارت لازم را نیز به دست آوردید. یکی از بهترین روش ه برای کسب تجربه افراد آماتور این است که با افراد و گروه های با تجربه و حرفه ای درون غار بروند و نکات و اصول غارنوردی را بیاموزند. کسب این مهارت ها باعث می شود که در پآینده بتوانید از میان سخت ترین و صعب العبورترین غارها گذر کنید.

در بسیاری از غارها آب، دریاچه و یا رودخانه وجود دارد به همین دلیل شنا از مهم ترین مهارت هایی است که حتما بک غارنورد باید بیاموزد. وسایلی که غارنوردان همراه خود دارند حتما باید از کیفیت بالایی برخوردار باشند. کیفیت بالای تجهیزات در حفظ امنیت جانی غارنوردان اهمیت ویژه ای دارد. هم چنین بسیاری از وسایلی که برای غارنوردی استفاده می شوند همان وسایلی هستند که برای کوهنوردی و صخره نوردی نیز استفاده می شوند.

از نگاه غارنوردان، غارنوردی ورزش نوردیدن و اکتشاف غارهای جدید است.

چالش های این فعالیت به نوع و گونه غاری که نوردیده می شود بستگی دارد. استفاده از میخ و طناب و گذر از میان تنگناها و دهلیزها از جذابیت های این رشته محسوب می شود.

یکی از مهم ترین و هیجان انگیز ترین غارهای ایران که جزو غارهای سخت محسوب می شود غار پراو کرمانشاه است. استان کرمانشاه به دلیل وجود تعداد زیادی غار طولانی و ژرف و محیط مناسب از مهم ترین استان های غارنوردی در ایران است.

متاسفانه تا کنون در کشور ایران غارها به صورت مناسب مورد تفحص و شناسایی قرار نگرفته اند و غارشناسی ایران هم چنان در ابتدای راه قرار دارد.

در کشور ما حدود ۱۲۰۰ غار تا به حال شناسایی شده است که فقط حدود ده درصد، آن هم فقط از نظر ترسیم کروکی درباره ی آنها اقدام شده و از لحاظ باستان شناسی، جغرافیایی، جانورشناسی، آب و هوا و طبیعت و زمین شناسی مورد توجه قرار نگرفته و چه گنج های گرانبها و کم نظیری از هویت ملی ایرانیان و بشر اولیه که در دل تاریک غارهای کشور پنهان مانده است.

غارنوردی آماتور

غارنوردان آماتور کسانی هستند که به این فن بیشتر از جنبه ورزشی نگاه می‌کنند. امروزه تعداد این غارنوردان ازغارنوردان حرفه‌ای بیشتر است و اکثر غارهای جدید توسط این افراد کشف می‌شود. به طور کلی غارنوردی آماتور بیشتر در میان کوهنوردان رایج است. بسیاری از غارنوردان آماتور به خاطر علاقه خاصی که در طی سال‌ها غارنوردی به این فن پیدا می‌کنند تبدیل به غارنوردان حرفه‌ای می‌شوند و در بعضی از رشته‌های آن تجربه‌های زیادی کسب می‌کنند.

از نگاه غارنوردان آماتور غارنوردی ورزش تفریحی نوردیدن و اکتشاف غارهاست.

چالش‌های مربوطه به نوع و گونه غاری که نوردیده می‌شود بستگی دارد ولی معمولاً بهره‌گیری از میخ و طناب و گذر از تنگراه‌ها، دهلیزها و چالاب‌ها را شامل می‌شود. در ایران غارنوردی را یکی از گرایش‌های کوهنوردی می‌دانند ولی در برخی کشورها رشته‌ای جداگانه شمرده می‌شود. دیگر گرایش‌های کوهنوردی در ایران از این قرارند: کوه‌پیمایی (Hiking)، سنگ نوردی (Rock Climbing)، یخ نوردی (Ice Climbing) و صعودهای ورزشی (Sport Climbing)

مهم‌ترین، پرهیجان‌ترین و سخت‌نوردترین غار ایران غار پراو در استان کرمانشاه است. استان کرمانشاه بعلت دارا بودن محیطی مناسب و در برگرفتن شمار بسیار زیادی غار از جمله ژرفترین و طولانی‌ترین غارهای ایران و داشتن علاقه مندان بسیار از پیشروترین استان‌های غارنوردی ایران بشمار می‌آید. بسیار بر این باورند تنی چند از غارشناسان کرمانشاه غاری ژرفتر از پراو را کشف نموده‌اند اما برای بکر ماندن آن از آشکار نمودن جایگاه آن خودداری می‌کنند!! از دیکر غارهای ایران که همواره مورد بازدید غارنوردان باشگاه‌های غارنوردی ایران قرار می‌گیرند می‌توان از غارهای یخ مراد –بورنیک – رود افشان و کهک، قاطرچی و کتله‌خور نام برد. از تجهیزات لازم برای غارنوردی می‌توان از اینها نام برد: طناب,کارابین (ابزار), شفت, میخ، کوله پشتی، کیسه خواب, رول, یومار، کلاه ایمنی، چراغهای پیشانی با لامپ ال.ای.دی، لباس ضدآب, هشت‌فرود – لوازم زخم بندی، پانسمان، انواع قرص و کپسول و آمپول جهت موارد گوناگون.

غارنوردی حرفه‌ای

غارنوردان حرفه‌ای کسانی هستند که برای اهداف خاصی بجز جنبه ورزشی آن پا به اعماق غارها می گذارند. این اهداف کهجنبه علمی دارند به رشته‌های زیر تقسیم می‌شود: زمین شناسی، دیرین شناسی، باستان شناسی، انسان شناسی، آب شناسی و زیست شناسی.

تعریف غار:

به طور کلی غار فضای خالی زیرزمینی است با حداقل یک دهانه به خارج از پوسته زمین که هیچ گونه ابعاد خاص و مشخصی ندارد و گاهی در داخل زمین قرار دارد و یا گاهی در دل صخره ها، غارها از نظر تقسیم بندی به دو دسته تقسیم می شوند:

الف – غارهای طبیعی
ب – غارهای مصنوعی (دست کن)

غارهای طبیعی:

۱- غارهای بوجود آمده بر اثر نفوذ آبهای اسیدی در لایه های آهکی (که ۹۸% غارهای موجود از این روش بوجود می آیند)
۲- غارهای بوجود آمده بر اثر فرسایش امواج
۳- غارهای بوجود آمده بر اثر زلزله و چین خوردگی های لایه زمین
۴- غارهای آتشفشانی

۵- غارهای بادی

۶- غارهای یخی

غارهای مصنوعی:

غارهایی که توسط انسان بصورت حفره هایی در دل صخره ها بوجود آمده اند.

مکانهای تشکیل دهنده یک غار:

۱ –دهلیز: دهلیز راهرویی است که باید از آن خمیده یا خزیده عبور کرد.
۲-دالان: دالان راهرویی است که پهنای آن به اندازه دستهای باز شده یک انسان و بلندی آن در حدی است که می توان به طور ایستاده از آن عبور کرد.
۳-تالار: تالار به فضاهای وسیع با سقف های بسیار بلند گفته می شود.
۴-دخمه: دخمه فضایی نسبتاً کوچکی است با ابعاد حداقل دو متر، دخمه فقط یک راه ورودی دارد و از همان راه باید از آن خارج شد
۵-چاه: چاه مجرایی است که به صورت عمودی گسترش پیدا می کند و عمق آنها معمولاً بیش از سه متر می باشد. راس آن به خارج سطح راه باز کن و یا به یک راهرو یا تالار اما چاه ها همیشه دارای مجراهای خروجی رخنه پذیر نیستند چاهها استوانه ای و یا مخروطی هستند.
۶ –رودخانه: از به هم پیوستن آبهای فرو رو در اعماق شیارهای غار به وجود می آید که رو به پایین در جریانند.
۷ –سیفون: فضایی در غار است که سقف آن خیلی کوتاه بوده و غالباً آب تا زیر سقف راهرو وجود دارد و شبیه شتر گلو می باشد.
۸-مخزن: ایستگاه نهایی آب در پایین دست جایی که سقف و آب به هم می رسند و غالباً با تجهیزات غواصی امکان عبور فراهم می شود.
۹-تنگه: راهروهایی که توسط فرسایش آب بوجود آمده و طول آنها بیشتر از عرض شان می باشد.

پوشاک و تجهیزات غارنوردی:

اساس هر اکتشاف خوب داشتن یک ساز و برگ بنیادی است به شرطی که دارنده آنها طرز استفاده و به کار بردن آنها را به خوبی بداند. به شاگردان لزوم استفاده از ابزار استاندارد و مناسب را گوشزد نمایید. همچنین نکات مربوط به نگاهداری ابزار را به آنان یادآوری کنید.
همچنین طول عمر ابزار را برای آنان توضیح داده و خطرات استفاده از ابزار مستعل را بازگو نمایید.

کلاه کاسکت

وسیله ای مناسب جهت حفاظت سر در برخورد با دیوارها و یا ریزش سنگ. از مشخصات یک کلاه کاسکت ایده آل سبک و نرم و در عین حال مستحکم باشد. کلاه باید دارای بند مضاعف برای بستن در زیر چانه باشد و ضمناً باید در روی آن سوراخ هایی جهت تهویه پوست و سر تعبیه شده باشد و محلی برای نصب چراغ پیشانی در جلوی کلاه در نظر گرفته باشند. این کلاه ها دارای رگلاژ قطری سر برای تنظیم هستند و فاقد لبه طراحی می گردد.

چراغ روشنایی (حرکت، حیات، دوام و بقاء غارنورد با نور و ذخیره نوری او رابطه مستقیم دارد)

لباس غارنوردی

لباس غارنوردی به طور کلی باید مستحکم و ضخیم و راحت باشد. از نظر ساختار باید یک تکه باشد تا در هنگام عبور و خزش در معابر تنگ بتوان به راحتی عبور کرد و نوع زیپی بر نوع تکمه ای ارجعیت دارد. لازم است سر آستینها و دم پاها نیز توسط کش بسته گردد تا از ورود خاک و گل به داخل بدن جلوگیری گردد. برای استحکام قسمتهایی که بیشتر با زمین در تماس اند مانند آرنجها و سر زانوها بهتر است یک تکه پارچه ضد خش بر روی آن وصله گردد.

لباسهای غارنوردی بنا به شرایط کار در غار به سه دسته تقسیم می شوند.
۱- نخی
۲- لباسهای الیاف مصنوعی
۳- لباس زیر

۱- لباس نخی (غارپیمایی سبک)

معمولا از جنس کتان هستند و در غارهای خشک کاربرد دارند ولی زود فرسوده میشوند.

۲- لباسهای الیاف مصنوعی  

این نوع لباسها برای حرکت در زیر آبشارها و محلهای مرطوب به کار می روند و از نفوذ آب به بدن جلوگیری می کنند. لباسهای نوع تگزانیر مقاومتشان زیاد بوده و برای کارهای ویژه که حتی لباسهای نایلونی نیز پاره می شوند بسیار مفید است لباس رویی از مدل (اورال) می باشد و از مواد مصنوعی PVC ساخته می شوند و در نوعی دیگر از مواد پلی اورتان هستند که هم ضد آب هستند و هم بدن در آن تنفس می کند.

۳- لباسهای زیر

لباسهای زیر نباید مانع از فعالیت و حرکت آزاد بدن شود بهتر است از لباسهایی با الیاف نازک پلار استفاده شود کهدر حالت خیس شدن گرمای بدن را حفظ نماید.

کفش غارنوردی

بهترین حالت برای یک کفش مناسب برای غارنوردی این است که کفش در مرحله اول باید دارای زیره ای محکم و مقاوم باشد تا به راحتی بتوان بر روی جاهای تیز و برنده قدم برداشت و در عین حال باید خاصیت چسبندگی آن مناسب باشد و همچنین چکمه های بلند لاستیکی این امکان را می دهند تا به راحتی در مناطق خیس و گل آلود حرکت کنیم.

دستکش

دستکش غارنوردی باید محکم و در عین حال انعطاف پذیر باشد. مزیت استفاده از دستکشها حفاظت از دستها در برابر رطوبت و خراشیدگی های احتمالی است و در عین حال از آلوده شدن گل و لای جلوگیری می شود.

ساک غارنوردی یا کیسه حمل بار در غار

این ساکها باید کم حجم بوده و قطرشان باید طوری باشد که بتوان به راحتی از یک حفره ۶۰ سانتی متری عبور داده شوند جنس پارچه آنها مقاوم و سبک بوده و می توان جهت کار در غارهای آبی از ساکهای ضد آب استفاده کرد حداکثر ارتفاع و قطر این ساکها نباید بیش از ۸۰ و ۴۰ سانتی متر باشد بهتر است از نظر فیزیکی به شکل یک استوانه ساخته شود.